Record aantal aanvragen in 2021. Het Corona-virus had het afgelopen jaar helaas opnieuw een enorme impact op het dagelijks leven met lockdowns, thuiswerken en schoolsluitingen. Desondanks bleef de hypotheekmarkt, net als in 2020, op volle toeren draaien. HDN registreerde maar liefst 562.655 hypotheekaanvragen, een groei van 5,1% ten opzichte van het vorige recordjaar. Toch heeft binnen de hypotheekmarkt een duidelijke kentering plaatsgevonden.

De problemen op de woningmarkt zijn volop in het nieuws geweest. Dit zie je ook duidelijk terug in de gegevens van HDN. Er werden 265.463 aanvragen ingediend voor de aanschaf van een woning, een daling van 12,6% ten opzichte van 2020. Hiermee is er voor het eerst sinds 2018 sprake van een krimp van de kopersmarkt. Gelijktijdig stegen het gemiddelde hypotheekbedrag en de gemiddelde woningwaarde onder kopers. Deze kwamen uit op respectievelijk € 347.110,- (+11,2%) en € 448.357,- (+16,2%).

In tegenstelling tot de kopersmarkt is het aantal over- en bijsluitingen (tweede hypotheken) in 2021 sterk toegenomen: met 297.192 aanvragen werd een groei van 28,3% behaald in vergelijking met 2020. Daarmee is voor het eerst sinds het registreren van HDN data de niet-kopersmarkt groter dan de kopersmarkt. Gemiddeld werd er bij deze over- en bijsluitingen € 189.113,- aan hypotheek aangevraagd, een stijging van 4,8%.

Binnen dit jaaroverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen de kopers- en niet-kopersmarkt. Door linksboven in het scherm een selectie te maken onder ‘Koper’ kies je de desbetreffende markt.

Niet geheel verrassend, gegeven de huidige marktomstandigheden, is 2021 met name een zwaar jaar geweest voor hypotheekaanvragers die een woning willen kopen in de betaalbare segmenten of willen kopen met gebruik van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Zo halveerde het aantal aanvragen van de Doorstromer NHG van circa 29.000 in 2020 naar iets meer dan 14.000 het afgelopen jaar (-51%) en lieten ook de Starter Stabiel (-27%) en Starter Jong (-24%) een bovengemiddelde krimp zien. In de niet-kopersmarkt waren het de gepensioneerden die de grootste toename noteerden van zowel het aantal aanvragen (+36%) als het gemiddelde hypotheekbedrag (+10%).

Kopersmarkt
▪ Met 60.457 aanvragen had de Opstromer in 2021 opnieuw het grootste aandeel van het totaal aantal aanvragen binnen de kopersmarkt. Wel daalde dit profiel met 11% ten opzichte van het jaar ervoor. Het aantal aanvragen van de Starter Hoog Segment groeide daarentegen met 16% naar 58.730 en is daarmee bijna even groot geworden.
▪ De Opstromer Nieuwbouw was naast de Starter Hoog Segment het enige profiel dat met 30.400 aanvragen een groei liet noteren van bijna 6%. Gemiddeld vroeg de Opstromer Nieuwbouw een hypotheek aan van € 510.000,- voor het kopen van een woning ter waarde van € 676.600,-.
▪ De Starter Hoog Segment bracht met gemiddeld € 55.000,- de meeste eigen middelen in voor de aanschaf van een woning, € 7.500,- meer dan het jaar daarvoor (+17%). Verhoudingsgewijs waren het echter de Starter Jong met € 34.500 (+29%) en Starter Stabiel met € 32.700 (+22%), die het benodigde eigen geld voor de aanschaf van een woning het snelst zagen toenemen.
▪ De Ondernemer Aankoop zag de gemiddelde woningwaarde binnen een jaar tijd met ruim € 75.000,- toenemen, een stijging van 15% ten opzichte van 2020.
▪ Bij de meeste klantprofielen blijft de stijging van de woningwaarde beperkt tot onder de 10%. Hieruit kan worden afgeleid dat de stijging van 16% die wordt waargenomen in de markt voor een belangrijk deel wordt veroorzaakt door een veranderende samenstelling van de kopers.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De Oversluiter blijft dominant in de niet-kopersmarkt met 129.572 hypotheekaanvragen, 22% meer dan het jaar daarvoor. Wel liep het aandeel iets terug van 45,9% in 2020 naar 43,6% in 2021 doordat de andere profielen sterker groeiden.
▪ Het aantal oversluitingen of tweede hypotheken aangevraagd door gepensioneerden nam toe van 37.500 in 2020 naar 51.600 in het afgelopen jaar (+36,4%). Het percentage aanvragen dat volledig aflossingsvrij was steeg daarbij van 51,8% naar 57,3%.
▪ Ook was het opnieuw een goed jaar voor de Verbouwer: er werden ruim 80.000 aanvragen ingediend, bijna 32% meer dan het jaar ervoor. Daarbij nam ook de gemiddelde hypotheeksom met zo’n € 1.600,- toe naar € 51.600,- (+7,3%).

Met de verplichting van het energielabel enerzijds en de alsmaar groeiende aandacht voor verduurzaming van de woning anderzijds, wordt ook steeds vaker het energielabel opgegeven bij het aanvragen van een hypotheek. In 2021 was bij 37,8% van alle aanvragen een label bekend, een stijging van 23,3% in vergelijking met het jaar daarvoor. Wanneer specifiek gekeken wordt naar aanvragen bedoeld voor het kopen van een woning, dan heeft inmiddels meer dan de helft (53,7%) van de aanvragen een energielabel tegenover 40% in 2020. Ook werd er weer meer gebruik gemaakt van de mogelijkheid energiebesparende maatregelen te financieren, namelijk bij 8,5% van de aanvragen voor koop (+13%) en 7,5% van de aanvragen voor niet-koop (+27%).

Vanaf dit jaar is naast de energiebesparende voorzieningen (EBV) ook het energiebesparend budget (EBB) opgenomen om een completer beeld van verduurzaming te geven. Hierdoor kunnen gerapporteerde percentages wel afwijken van eerdere edities van het jaaroverzicht.

Kopersmarkt
▪ Van 53,7% van de aanvragen voor de koop van een woning was een energielabel bekend, een stijging van 33,8% ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook werden bij 8,5% van de aanvragen energiebesparende maatregelen meegefinancierd, een toename van 12,9%.
▪ Er werden 6,8% meer hypotheken aangevraagd voor een energiezuinige woning (label A of hoger): 63.604 tegenover 59.549 in 2020. De gemiddelde waarde van een energiezuinige woning was in 2021 € 527.100,- (+9%), waar een niet-energiezuinige woning gemiddeld € 418.400 waard was (+16%).
▪ In Friesland werden verhoudingsgewijs het vaakst energiebesparende maatregelen meegefinancierd bij de aanschaf van een woning, namelijk bij 14,8% van de aanvragen. In Noord-Holland was dat een stuk minder en werd dit bij slechts 5,2% van de aanvragen gedaan. Daarbij komt dat ook de toename in Friesland met 22,9% ten opzichte van 2020 bijna tweemaal zo groot was als de 11,5% in Noord-Holland.
▪ Kopers die gebruikmaken van NHG lijken in de regel vaker te kiezen voor energiebesparende maatregelen. Bij 12,2% van de aanvragen werden dergelijke maatregelen meegefinancierd, waar dit bij niet-NHG aanvragen 7,1% was. Een mogelijke oorzaak is dat er met NHG vaker niet-energiezuinige woningen worden gekocht en hier dus ook eenvoudiger te verduurzamen is.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Van 23,6% van de aanvragen in de niet-kopersmarkt was een energielabel bekend, een stijging van 29,3% in vergelijking met 2020. Bij 7,5% werden energiebesparende maatregelen meegefinancierd, een toename van 27%.
▪ Het vaakst opgegeven energielabel binnen de niet-kopersmarkt was C (31%), gevolgd door A (21%) en B (17%).
▪ Gepensioneerden die de bestaande hypotheek oversluiten of een tweede hypotheek afsluiten kozen ook het afgelopen jaar nog niet vaak voor het meefinancieren van energiebesparende maatregelen: bij 3% van de aanvragen werd dit gedaan, waar dit in 2020 2,4% was. Ter vergelijking, de Verbouwer financierde in 2021 in 9,8% van de aanvragen energiebesparende maatregelen mee ten opzichte van 8,1% in 2020.