De hypotheekmarkt is 2021 het eerste kwartaal met 139.565 aanvragen gestart. Dit aantal komt overeen met hetzelfde kwartaal in 2020. Opvallend is de stijgende trend per maand. In januari werden er ruim 39.000 aanvragen gedaan, in februari 45.000 en in maart 55.000. HDN ziet een duidelijke verschuiving binnen de hypotheekmarkt: met 67.999 aanvragen is het aantal aanvragen voor over- of bijsluitingen inmiddels bijna even groot als het aantal aanvragen ten behoeve van de koop van een woning. Dit lag in 2020 op 61.957.
De kopersmarkt stond in het teken van forse stijgingen. Gemiddeld werd er € 334.523 hypotheek aangevraagd en was een woningwaarde gemiddeld € 422.198, respectievelijk 9,3% en 12,5% meer dan in het eerste kwartaal van 2020. Voor de aanschaf van een woning werd gemiddeld € 38.326 eigen geld ingebracht (+ 10,0%). Deze stijgingen en het beperkte woningaanbod hebben vermoedelijk tot gevolg dat de kopersmarkt het afgelopen kwartaal een daling in het aantal hypotheekaanvragen laat zien van 6,7% ten opzichte van vorig jaar.
Binnen dit kwartaaloverzicht wordt nadrukkelijk onderscheid gemaakt tussen de kopers- en niet-kopersmarkt. Door linksboven in het scherm een selectie te maken onder ‘Koper’ kies je de desbetreffende markt.
Met 139.565 aanvragen is het nog steeds druk op de hypotheekmarkt. Daarbij is er een steeds belangrijkere rol weggelegd voor over- en bijsluitingen (zoals tweede hypotheken) die inmiddels bijna de helft van alle hypotheekaanvragen omvatten. De kopersmarkt liet daarentegen een daling noteren van 6,7% ten opzichte van het jaar daarvoor. Gezien de gelijktijdig sterke prijsstijgingen wijst dit niet op een terugloop in vraag maar op minder aanbod dan in Q1 2020.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Vergeleken met het eerste kwartaal van 2020 kwam het aantal hypotheekaanvragen in 2021 Q1 net geen 10% hoger uit op 67.999. Met gemiddeld € 179.332 werd er wel iets minder hypotheek aangevraagd dan een jaar eerder (- 0,7%).
▪ Er werden meer volledig aflossingsvrije hypotheken aangevraagd: 14.252, een stijging van 16,6%. Daarmee betrof bijna 1 op de 5 aanvragen in de niet-kopersmarkt een volledig aflossingsvrije hypotheek.
▪ Ook binnen de niet-kopersmarkt werden er relatief minder hypotheken aangevraagd met NHG. Het aantal aanvragen groeide weliswaar met 6,8% naar 16.544, maar bleef achter bij de stijging van 10,7% van de over- en bijsluitingen zonder NHG.
Om meer inzicht te krijgen in de hypotheekmarkt werkt HDN met 10 klantprofielen. In de kopersmarkt is duidelijk zichtbaar dat profielen met een voorkeur voor NHG het lastig hebben, iets wat onlosmakelijk verbonden is met de ernstige krapte op de markt, waardoor de prijzen van de woningen stijgen en de NHG-grens buiten zicht raakt. Verder valt op dat de groei van het aantal over- en bijsluitingen vrijwel volledig terug te leiden is naar de Verbouwer.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Het aantal hypotheekaanvragen van de Verbouwer steeg met 28,9% en kwam daarmee uit op 20.293. Ook het hypotheekbedrag nam toe: gemiddeld werd er €51.500 bijgesloten voor het verbouwen van de woning, 5,6% meer dan dezelfde periode het jaar ervoor.
▪ De Oversluiter blijft ook in het eerste kwartaal van 2021 het grootste profiel met 29.601 aanvragen (+ 0,4%). Gemiddeld werd er € 248.500 overgesloten.
▪ Het hypotheekbedrag binnen de niet-kopersmarkt groeide het hardst bij de Gepensioneerde. Er werd gemiddeld € 172.400 aangevraagd ten opzichte van € 157.600 in 2020, een stijging van 9,4%.
De kopersmarkt heeft het met name zwaar te verduren in de noordelijke en oostelijke provincies, terwijl de niet-kopersmarkt het hier juist overwegend beter doet. Opmerkelijk is dat de kopersmarkt uitsluitend in Noord-Holland een kleine groei liet noteren ondanks dat dit tevens de duurste provincie is.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De niet-kopersmarkt groeide het sterkst in Drenthe (+ 22%) van 1.944 naar 2.371 aanvragen. Ook was hier de toename van aanvragen afkomstig van de Verbouwer het grootst met net geen 50%.
▪ In Utrecht (+ 2,5%), Noord-Holland (+ 4,6%) en Noord-Brabant (+ 5,9%) was de toename van het aantal hypotheekaanvragen het kleinst.
▪ Ook wat betreft over- en bijsluitingen is de markt het grootst in Zuid-Holland. Gedurende het eerste kwartaal van dit jaar werden er 12.578 over- of bijsluitingen aangevraagd, 9% meer dan in 2020.
▪ De Gepensioneerde deed het meeste over- of bijsluitingen in Noord-Holland. Er werden 1.973 hypotheken aangevraagd, een toename van 9,8%. Met een toename van 25,2% was de stijging het sterkst in Flevoland.
Bij 36,7% van de aanvragen in 2021 Q1 werd een energielabel opgegeven, een toename van 24,6% ten opzichte van dezelfde periode in 2020. Ook werd er vaker gebruik gemaakt van de mogelijkheid om energiebesparende maatregelen mee te financieren: bij 8% van de aanvragen was dit het geval tegenover 7,3% in het eerste kwartaal van 2020.
Vanaf dit kwartaaloverzicht is naast de energiebesparende voorzieningen (EBV) ook het energiebesparend budget (EBB) opgenomen om een completer beeld van verduurzaming te geven. Hierdoor kunnen gerapporteerde percentages wel afwijken van eerdere edities van het kwartaaloverzicht.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Van 21,7% van de aanvragen voor over- of bijsluitingen was het energielabel opgegeven, een toename van 24,6% ten opzichte van het eerste kwartaal van vorig jaar.
▪ Daarnaast is een forse toename zichtbaar van het gebruik van energiebesparende maatregelen. Bij 7,3% van de aanvragen werd verduurzaming meegefinancierd, een toename van 22,8%.
▪ Voor niet-energiezuinige woningen werden met 12% van de aanvragen bovengemiddeld vaak energiebesparende maatregelen gefinancierd middels een over- of bijsluiting.
Met de huidige krapte op de woningmarkt is er voor de aanschaf van een woning steeds meer eigen geld nodig. HDN ziet in het eerste kwartaal van 2021 echter duidelijke verschillen tussen de diverse klantprofielen die, ondanks de wijziging van de overdrachtsbelasting, doen vermoeden dat de kloof tussen starter en doorstromer alsmaar groter wordt. In de niet-kopersmarkt lijken de volledig aflossingsvrije hypotheken gestaag aan populariteit te winnen door de nog steeds zeer lage rentestanden.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Gemiddeld werd er € 7.900 aan eigen geld ingelegd bij oversluitingen of tweede hypotheken, een daling van 20% in vergelijking met 2020.
▪ In de niet-kopersmarkt betrof 21% van de aanvragen een volledig aflossingsvrije hypotheek (+ 6,2%). Het gemiddelde aflossingsvrije bedrag bleef met € 113.700 bijna gelijk (+ 1,1%).
▪ De volledig aflossingsvrije hypotheek onder Gepensioneerden die een oversluiting of tweede hypotheek hebben aangevraagd bleef vrijwel gelijk met 53%.