In 2022 werden er 521.433 hypotheekaanvragen verzonden via het HDN platform, 7,3% minder dan in 2021 toen er 562.655 aanvragen werden verzonden. Hiervan waren 256.963 aanvragen bedoeld voor de aanschaf van een woning (-3,2%) en 264.470 aanvragen voor een over- of bijsluiting (-11%). Daarmee was de niet-kopersmarkt ook in 2022 in aantal aanvragen groter dan de kopersmarkt. Iets dat veroorzaakt is door het enorme aantal oversluiters in het eerste kwartaal.

Ondanks de stijging van de rente, waardoor de leencapaciteit afnam (duidelijk zichtbaar in het dalen van de gemiddelde loan-to-income), is de kopersmarkt slechts 3,2% gedaald. Dit wordt deels veroorzaakt door het tekort aan woningen. Interessant om te zien is dat tot en met het derde kwartaal er sprake was van een groeiende kopersmarkt. In het vierde kwartaal van 2022 ontstond een heel ander beeld. Hier zien wij namelijk een scherpe daling van ruim 20% van het aantal aanvragen: 52.600 in 2022 Q4 tegenover 66.200 in 2021 Q4. Nu ook de gemiddelde woningwaarde en verkoopprijzen terug beginnen te lopen, is het waarschijnlijk dat de krimp in het aantal hypotheektransacties doorzet. Kopers stellen de aanschaf van een woning mogelijk uit in afwachting op verdere prijsdalingen.

Kopersmarkt
▪ In 2022 werden 256.963 hypotheken aangevraagd voor de aanschaf van een woning. Dit waren er circa 8.500 minder dan in 2021, waarmee er sprake was van een daling van 3,2%.
▪ Het gemiddelde hypotheekbedrag daalde met circa 1% van €347.100,- in 2021 naar € 343.600,- in het afgelopen jaar. Wel moet daarbij opgemerkt worden dat er aan het einde van dit jaar een dalende trend waarneembaar is. Zo lag het gemiddelde hypotheekbedrag in het vierde kwartaal van 2022 met €315.400,- bijna € 30.000,- onder het jaargemiddelde en ruim 12% lager dan in 2021 Q4.
▪ De gemiddelde waarde van een te kopen woning steeg in 2022 met 4,4% ten opzichte van het jaar daarvoor van € 448.400,- naar € 468.200,-. Ook hier geldt echter dat er aan het einde van het jaar een dalende trend zichtbaar is. Eind 2022 (Q4) lag de woningwaarde met € 432.800,- ruim € 35.000 onder het jaargemiddelde en zo’n 3,5% lager dan in 2021 Q4.
▪ Er werd minder geleend voor het financieren van de woning, zowel in verhouding tot de waarde van het te kopen object als tot het inkomen. De gemiddelde LTV daalde van 79,6% in 2021 naar 75,9% in 2022 en de gemiddelde LTI daalde van 4,43 naar 4,21.

In 2022 zijn de regionale verschillen redelijk constant gebleven, hoewel er binnen de verschillende kopersmarkten wel kleine verschuivingen zichtbaar zijn. Provincies in het westen en noorden toonden een bescheiden groei, terwijl provincies in het oosten en zuiden juist een beperkte krimp noteerden. Grootste uitzondering hierop was Gelderland waar juist de sterkste groei van de kopersmarkt zichtbaar was met een toename van het aantal aanvragen van 5,6%. De niet-kopersmarkt kromp overal behalve in Zeeland: hier nam het aantal aanvragen met 1,8% toe naar 5.408. De grootste afname, met 15% minder aanvragen dan in 2021, was in Noord-Holland.

Kopersmarkt
▪ Ook in 2022 was met 47.700 aanvragen (+1.2%) de grootste kopersmarkt te vinden in Zuid-Holland. Gelderland liet de sterkste groei registeren met 5,6% van 25.100 aanvragen in 2021 naar 26.500 in het afgelopen jaar.
▪ Met een gemiddelde woningwaarde van respectievelijk € 553.500 en € 538.000 waren Noord-Holland en Utrecht opnieuw de duurste provincies om een woning te kopen in 2022.
▪ Het aantal aanvragen van de Starter Stabiel nam, met uitzondering van Groningen (-2%), in heel het land toe. Vooral in Gelderland en Utrecht (+21,6%) was 2022 voor dit profiel een goed jaar.
▪ Het aantal kopers met NHG is in 2022 gegroeid met 7,6% naar 80.900 aanvragen. Opvallend is dat deze groep vooral in de duurdere provincies Noord-Holland (+17,4%) en Utrecht (+20%) het sterkst groeit.

Kopers hadden het afgelopen jaar opnieuw meer eigen geld nodig bij het kopen van een woning. Gemiddeld werd er ongeveer € 44.200,- aan eigen middelen ingelegd, 6,5% meer dan in 2021 toen er € 41.500,- werd ingelegd. Nu de woningmarkt wat af begint te koelen, lijkt er ook voorzichtig een eind te komen aan de stijgingen: ten opzichte van het hoogtepunt in Q2, toen gemiddeld € 45.500,- aan eigen geld werd meegenomen, is het in 2022 Q4 inmiddels gedaald naar € 43.700,-.

Kopersmarkt
▪ Met 31% van de aanvragen nam bijna één op de drie kopers € 50.000,- euro of meer aan eigen geld mee voor het financieren van de woning. Binnen de drie starter profielen zien we dit aandeel nog sterker stijgen van 30% in 2021 naar 34% in 2022. In deze toename speelt echter vermoedelijk ook de afschaffing van de jubelton per 2023 mee.
▪ Met gemiddeld € 60.100,- legde de Starter Hoog Segment het meeste eigen geld in en tevens bijna 10% meer dan een jaar eerder. De Doorstromer NHG had met € 29.800,- gemiddeld het minste eigen geld nodig al is dit relatief gezien wel het hardst gestegen (+22%).
▪ De Starter Jong had in 2022 met € 40.700,- vrijwel even veel eigen middelen nodig als de Opstromer (€ 42.000,-). De Starter Jong gebruikte het om een woning te kopen ter waarde van € 276.800,- waar de Opstromer een woning kocht met een gemiddelde waarde van € 539.900,-.
▪ De Gepensioneerde koper was de enige die minder eigen geld nodig had. Gemiddeld werd er bijna 17% minder ingelegd en daalde het bedrag van €35.900,- in 2021 naar € 30.000,- in 2022.