In 2022 werden er 521.433 hypotheekaanvragen verzonden via het HDN platform, 7,3% minder dan in 2021 toen er 562.655 aanvragen werden verzonden. Hiervan waren 256.963 aanvragen bedoeld voor de aanschaf van een woning (-3,2%) en 264.470 aanvragen voor een over- of bijsluiting (-11%). Daarmee was de niet-kopersmarkt ook in 2022 in aantal aanvragen groter dan de kopersmarkt. Iets dat veroorzaakt is door het enorme aantal oversluiters in het eerste kwartaal.

Ondanks de stijging van de rente, waardoor de leencapaciteit afnam (duidelijk zichtbaar in het dalen van de gemiddelde loan-to-income), is de kopersmarkt slechts 3,2% gedaald. Dit wordt deels veroorzaakt door het tekort aan woningen. Interessant om te zien is dat tot en met het derde kwartaal er sprake was van een groeiende kopersmarkt. In het vierde kwartaal van 2022 ontstond een heel ander beeld. Hier zien wij namelijk een scherpe daling van ruim 20% van het aantal aanvragen: 52.600 in 2022 Q4 tegenover 66.200 in 2021 Q4. Nu ook de gemiddelde woningwaarde en verkoopprijzen terug beginnen te lopen, is het waarschijnlijk dat de krimp in het aantal hypotheektransacties doorzet. Kopers stellen de aanschaf van een woning mogelijk uit in afwachting op verdere prijsdalingen.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Met 264.470 aanvragen was de niet-kopersmarkt in 2022 opnieuw in aantallen groter dan de kopersmarkt. Met rentestijgingen in het vooruitzicht piekte de niet-kopersmarkt vroeg in het jaar: in de eerste 3 maanden van 2022 werden 119.300 aanvragen ingediend. In de daaropvolgende kwartalen stagneerde de oversluitmarkt en zakte het verder weg van 71.000 aanvragen in Q2 naar respectievelijk 41.600 en 32.600 in Q3 en Q4.
▪ Er werd in 2022 beduidend vaker bijgesloten: met circa 139.200 aanvragen voor onderhandse verhogingen of tweede hypotheken was er sprake van een stijging van 25%.
▪ Het gemiddelde hypotheekbedrag in 2022 kwam uit op € 159.300,-, een daling van bijna 16% ten opzichte van 2021. Een logisch gevolg van het wegvallen van de oversluiters en het toegenomen aandeel bijsluitingen, die in de regel gaan om kleinere bedragen.
▪ In de niet-kopersmarkt werden 74.366 volledig aflossingsvrije hypotheken aangevraagd, waarmee het aandeel van deze hypotheekvorm is gestegen van 24,7% in 2021 naar 28,1% in 2022.

In 2022 zijn de regionale verschillen redelijk constant gebleven, hoewel er binnen de verschillende kopersmarkten wel kleine verschuivingen zichtbaar zijn. Provincies in het westen en noorden toonden een bescheiden groei, terwijl provincies in het oosten en zuiden juist een beperkte krimp noteerden. Grootste uitzondering hierop was Gelderland waar juist de sterkste groei van de kopersmarkt zichtbaar was met een toename van het aantal aanvragen van 5,6%. De niet-kopersmarkt kromp overal behalve in Zeeland: hier nam het aantal aanvragen met 1,8% toe naar 5.408. De grootste afname, met 15% minder aanvragen dan in 2021, was in Noord-Holland.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De niet-kopersmarkt kromp het meest in Noord-Holland (-15%), Utrecht (-14,6%) en Flevoland (-13,5%). Zeeland was de enige provincie die een groei wist te realiseren. Hier werden 5.408 over- of bijsluitingen aangevraagd, een stijging van 1,8% ten opzichte van 2021.
▪ Ook wat betreft verbouwingen tasten mensen in Noord-Holland het diepst in de buidel. Een Verbouwer in Noord-Holland vroeg gemiddeld € 60.500,- aan hypotheek aan in 2022. Mensen in Overijssel lenen het minste geld voor een verbouwing; daar werd gemiddeld € 44.400,- aangevraagd.
▪ De Oversluiter moest het in het hele land ontgelden. In vrijwel alle provincies was er sprake van een afname van circa 30%. In Zeeland en Groningen was de afname het kleinst, maar ook hier was de afname van het aantal aanvragen respectievelijk 22,5% en 22,9%.

Kopers hadden het afgelopen jaar opnieuw meer eigen geld nodig bij het kopen van een woning. Gemiddeld werd er ongeveer € 44.200,- aan eigen middelen ingelegd, 6,5% meer dan in 2021 toen er € 41.500,- werd ingelegd. Nu de woningmarkt wat af begint te koelen, lijkt er ook voorzichtig een eind te komen aan de stijgingen: ten opzichte van het hoogtepunt in Q2, toen gemiddeld € 45.500,- aan eigen geld werd meegenomen, is het in 2022 Q4 inmiddels gedaald naar € 43.700,-.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Niet-kopers brachten minder eigen middelen in bij het over- of bijsluiten van een hypotheek. Gemiddeld werd € 6.700 ingelegd tegenover € 7.800,- in 2021 (-14%).
▪ Vooral de Verbouwer nam minder mee en had aan gemiddeld € 2.100,- voldoende (-15%).