Er werden in de eerste drie maanden van dit jaar een recordaantal van 191.293 hypotheekaanvragen verstuurd via het HDN platform, 37,1% meer dan in het eerste kwartaal van 2021.

Het aantal hypotheekaanvragen bedoeld voor de aanschaf van een woning is met 71.992 nagenoeg gelijk aan vorig jaar (+0,6%). De neerwaartse trend van de kopersmarkt zoals in eerdere kwartaaloverzichten van 2021 is aangegeven lijkt daarmee, al dan niet tijdelijk, te stagneren. Ook dit kwartaal steeg de woningwaarde (+15,3%), het ingebrachte eigen geld (+14,6%) en gemiddelde hypotheekbedrag (+8,6%) t.o.v. Q1 2021. De groei van de hypotheekmarkt in Q1 2022 is volledig te danken aan een toename van het aantal over- en bijsluitingen (+75,4%) waarbij de plotse piek in week 6/7 een duidelijke reactie is op de aangekondigde renteverhoging van de geldverstrekkers.

Kopersmarkt
▪ Met 71.992 hypotheekaanvragen in 2022 Q1 is de kopersmarkt in aantallen vrijwel even groot als het jaar daarvoor. Het gemiddelde hypotheekbedrag steeg met 8,6% naar circa € 363.300,- tegenover € 334.500,- in het eerste kwartaal van 2021.
▪ Een koopwoning was het afgelopen kwartaal gemiddeld € 486.700,- waard tegenover € 422.200,- vorig jaar, een stijging van ruim 15%.
▪ Het verschil tussen het gemiddelde hypotheekbedrag en de gemiddelde woningwaarde is daardoor ook toegenomen van ongeveer € 87.700,- naar € 123.400,-. Het lijkt erop dat kopers vaker de beschikking hebben over aanzienlijke overwaardes om de koop te kunnen financieren.
▪ Aflossingsvrije hypotheken winnen weer aan populariteit bij de aankoop van een woning: de helft van de kopers vroeg een hypotheek aan met een aflossingsvrij deel waar dit in het eerste kwartaal van 2021 nog 45% was.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De niet-kopersmarkt liet met een stijging van 75,4% ten opzichte van 2021 Q1 een zeer sterke groei noteren. In totaal werden er het afgelopen kwartaal 119.301 hypotheken aangevraagd.
▪ Gemiddeld werd er € 196.800,- aangevraagd bij over- en bijsluitingen, een toename van ongeveer € 17.500 (+9,7%).
▪ Ook niet-kopers kiezen vaker voor (het behoud van) aflossingsvrij, o.a. vanwege de lagere maandlast. In het afgelopen kwartaal was 30% van de aanvragen volledig aflossingsvrij waar dit vorig jaar 21% was.
▪ Hoewel het aantal aanvragen in de niet-kopersmarkt gedurende het hele kwartaal beduidend hoger lag dan het jaar ervoor, is er met name in de weken 6 en 7 een duidelijke en sterke reactie te zien op de aangekondigde rentestijgingen.

De kopersmarkt liet in het eerste kwartaal van 2022 enkele interessante regionale ontwikkelingen zien. Waar er in 2021 vooral sprake was van een redelijk uniforme landelijke krimp, hebben enkele provincies inmiddels de omslag gemaakt naar een bescheiden groei: Friesland (+5%), Gelderland (+3%), Groningen (+2%) en Zeeland (+1%). De niet-kopersmarkt groeide door het hele land sterk. De kleinste toename werd geregistreerd in Limburg met ‘maar’ 60%, de grootste in Groningen met 95%.

Kopersmarkt
▪ Zuid-Holland blijft zoals gebruikelijk de grootste kopersmarkt met 12.489 aanvragen. Met een daling van 0,2% is deze ook vrijwel even groot gebleven als in 2021 Q1. Met 9.741 en 9.336 aanvragen blijven Noord-Holland en Noord-Brabant op plek 2 en 3 staan, echter is hier de krimp met respectievelijk 2,8% en 3,7% aanzienlijk groter.
▪ In Friesland werden 2.091 hypotheken aangevraagd voor de aanschaf van een woning, een toename van 4,6% ten opzichte van het jaar daarvoor en tevens de grootste stijging.
▪ De profielen die de sterkste daling noteren binnen de kopersmarkt (Doorstromer NHG, Starter Jong, Starter Stabiel) laten allen ook de grootste daling noteren in Flevoland. Niet geheel verrassend is dit ook de provincie waar de gemiddelde woningwaarde het sterkst is gestegen van € 358.700,- in 2021 Q1 naar € 434.800,- in 2022 Q1 (+21%).
▪ Noord-Holland is de enige provincie waar de Starter Hoog Segment iets aan terrein moest inleveren ten opzichte van het jaar daarvoor: het aantal aanvragen nam met 6% af naar 3.259.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De niet-kopersmarkt groeide het sterkst in Groningen: van 2.050 aanvragen in 2021 Q1 naar 3.997 in het afgelopen kwartaal, net geen verdubbeling. Wel ligt het hypotheekbedrag met € 154.400,- nog behoorlijk ver onder het landelijk gemiddelde (€ 196.800,-).
▪ Met name in Friesland (+102%) en Drenthe (+95%) kozen Gepensioneerden er vaker voor een hypotheek over te sluiten of extra hypotheek te nemen. In Zeeland was de toename van deze groep het kleinst, maar bedroeg dit nog steeds zo’n 49%. Met circa € 198.000,- lag het gemiddelde hypotheekbedrag van de Gepensioneerde het hoogst in Noord-Holland.
▪ De Verbouwer leende in Noord-Holland met € 65.800,- (+13%) het meest voor het aanpassen van de woning, gevolgd door Utrecht met € 62.600,- (+14%).

De kloof tussen starters en huishoudens die al een koopwoning bezitten lijkt in het eerste kwartaal van 2022 verder te groeien. Over het geheel genomen legden kopers gemiddeld € 43.925 eigen geld in bij het afsluiten van een hypotheek, dat is 14,6% meer dan in het eerste kwartaal van 2021. Belangrijke kanttekening is wel dat de stijging van het benodigde eigen geld vrijwel volledig toe te schrijven is aan de starters en ondernemers. Voor de Opstromer en Opstromer Nieuwbouw is het nagenoeg gelijk gebleven en de Gepensioneerde had aan gemiddeld € 30.800,- al genoeg, 27% minder dan een jaar eerder.

Kopersmarkt
▪ Eén op de drie kopers (33%) heeft minder dan € 5.000,- aan eigen geld nodig waar tegelijkertijd ook 31% van de kopers juist meer dan € 50.000,- inlegt bij de aanschaf van een woning. Gemiddeld wordt door de Starter Hoog Segment met afstand het meeste eigen geld ingelegd: € 59.500,- (+18,6%).
▪ De Starter Stabiel had gemiddeld € 37.700 aan eigen geld nodig, 29% meer dan in 2021 Q1. Ter vergelijking: een Opstromer Nieuwbouw had aan gemiddeld € 36.400 genoeg, een toename van maar 3% ten opzichte van het jaar daarvoor.
▪ Met gemiddeld € 41.600,- aan eigen geld was de grootste toename het afgelopen kwartaal zichtbaar bij de Starter Jong. Niet alleen is dat een stijging van 36% ten opzichte van het jaar daarvoor, het is inmiddels € 1.000,- meer dan wordt ingelegd door de Opstromer.
▪ Onder de starters (Starter Jong, Starter Stabiel en Starter Hoog Segment) zijn relatief gezien uitsluitend de categorieën vanaf € 20.000,- en meer toegenomen. Bij de andere profielen, met uitzondering van de Doorstromer NHG, heeft vooral de categorie € 0 tot € 5.000,- aan aandeel gewonnen. Hieruit blijkt dat vooral de drempel om de woningmarkt te betreden hoger is geworden, terwijl er voor mensen die al reeds een huis bezitten niet al te veel is veranderd.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ In de niet-kopersmarkt is opnieuw een forse daling te zien van de gemiddelde eigen inleg: van € 7.900,- naar € 7.000, een daling van iets meer dan 10%. Gegeven de enorme omvang van de niet-kopersmarkt in dit bijzondere kwartaal met rentestijgingen, is het ook een lastige vergelijking als er vergeleken wordt met 2021 Q1.
▪ Gepensioneerden die over- of bijsloten, hadden gemiddeld € 4.000,- eigen inbreng, bijna 16% minder dan het jaar ervoor.
▪ De Oversluiter legt gemiddeld € 10.500,- eigen geld in, een daling van 9%.