In het eerste kwartaal van 2022 werden er via het HDN platform 191.293 hypotheken aangevraagd, een indrukwekkende stijging van 37,1% ten opzichte van de 139.565 aanvragen in 2021 Q1. Hiervan waren 71.992 aanvragen bedoeld voor de aankoop van een woning, waarmee de kopersmarkt het resultaat van vorig jaar ondanks de krapte net wist te overtreffen (+0,6%). Door de stijgende rente, groeide het aantal hypotheekaanvragen in de niet-kopersmarkt dit kwartaal met 75,4%. Hiermee kwam het totaal van de niet-kopersmarkt uit op 119.301 aanvragen tegenover 67.998 aanvragen in het eerste kwartaal van 2021.
De gemiddelde woningwaarde is dit kwartaal t.o.v het eerste kwartaal 2021 gestegen met € 64.500,- (+15%) naar € 486.500,-. Het ingebrachte eigen geld door kopers steeg naar gemiddeld € 44.000,- (+14,6%). Dat eigen middelen en/of overwaarde een steeds grotere rol lijken te spelen bij de aanschaf van een woning blijkt ook uit de daling van de hoogte van het leenbedrag ten opzichte van de waarde van het huis (LTV). Dit was 81,3% in 2021 Q1 en afgelopen kwartaal 76,9%.
De niet-kopersmarkt deed het opnieuw erg goed in het eerste kwartaal van dit jaar. HDN zag een onmiddellijke reactie op de aangekondigde rentestijgingen. Zo kwamen in de weken 6 en 7 alleen al 27.000 aanvragen voor over- en bijsluitingen binnen waar het gemiddelde in de weken daarvoor tussen de 8.000 en 8.500 aanvragen per week lag. Verder valt op dat het gemiddelde hypotheekbedrag verder is toegenomen met 9,7% naar circa € 196.800,- en dat maar liefst 30% van de aanvragen een volledig aflossingsvrije hypotheek betrof.
Binnen dit kwartaaloverzicht wordt de vergelijking gemaakt tussen hetzelfde kwartaal vorig jaar (tenzij anders is vermeld) en is er onderscheid gemaakt tussen de kopers- en niet-kopersmarkt. Door linksboven in het scherm een selectie te maken onder ‘Koper’ kies je de desbetreffende markt.
Er werden in de eerste drie maanden van dit jaar een recordaantal van 191.293 hypotheekaanvragen verstuurd via het HDN platform, 37,1% meer dan in het eerste kwartaal van 2021.
Het aantal hypotheekaanvragen bedoeld voor de aanschaf van een woning is met 71.992 nagenoeg gelijk aan vorig jaar (+0,6%). De neerwaartse trend van de kopersmarkt zoals in eerdere kwartaaloverzichten van 2021 is aangegeven lijkt daarmee, al dan niet tijdelijk, te stagneren. Ook dit kwartaal steeg de woningwaarde (+15,3%), het ingebrachte eigen geld (+14,6%) en gemiddelde hypotheekbedrag (+8,6%) t.o.v. Q1 2021. De groei van de hypotheekmarkt in Q1 2022 is volledig te danken aan een toename van het aantal over- en bijsluitingen (+75,4%) waarbij de plotse piek in week 6/7 een duidelijke reactie is op de aangekondigde renteverhoging van de geldverstrekkers.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De niet-kopersmarkt liet met een stijging van 75,4% ten opzichte van 2021 Q1 een zeer sterke groei noteren. In totaal werden er het afgelopen kwartaal 119.301 hypotheken aangevraagd.
▪ Gemiddeld werd er € 196.800,- aangevraagd bij over- en bijsluitingen, een toename van ongeveer € 17.500 (+9,7%).
▪ Ook niet-kopers kiezen vaker voor (het behoud van) aflossingsvrij, o.a. vanwege de lagere maandlast. In het afgelopen kwartaal was 30% van de aanvragen volledig aflossingsvrij waar dit vorig jaar 21% was.
▪ Hoewel het aantal aanvragen in de niet-kopersmarkt gedurende het hele kwartaal beduidend hoger lag dan het jaar ervoor, is er met name in de weken 6 en 7 een duidelijke en sterke reactie te zien op de aangekondigde rentestijgingen.
Het eerste kwartaal van 2022 laat een vergelijkbaar beeld zien als eerdere kwartalen met grotendeels dezelfde winnaars en verliezers. In de kopersmarkt zijn de grootste dalingen opnieuw zichtbaar onder de Doorstromer NHG (-38%), Starter Jong (-21%) en Starter Stabiel (-17%) waar de Opstromer (+13%), Opstromer Nieuwbouw (+12%) en Starter Hoog Segment (+12%) juist stegen. Binnen de niet-kopersmarkt blijft de Oversluiter het grootste profiel: voor het eerst sinds de oprichting van de profielen deden zij meer dan 50.000 aanvragen in één kwartaal.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Met meer dan 50.000 aanvragen blijft de Oversluiter het grootste profiel binnen de niet-kopersmarkt. Daarnaast lieten zij met een stijging van bijna 80% ook de sterkste groei noteren.
▪ Verbouwers vroegen gemiddeld € 54.800,- hypotheek aan, 11,7% meer dan een jaar eerder. Tegelijkertijd daalde de gemiddelde LTV echter van 13,1% in 2021 Q1 naar 12,7% in het afgelopen kwartaal als gevolg van de sterker stijgende huisprijzen.
▪ Ook Gepensioneerden kozen er massaal voor om over te sluiten of een extra hypotheek te nemen. Zij deden 19.446 aanvragen, een stijging van 72%. Het gemiddelde hypotheekbedrag steeg ook licht met 4,8% naar € 179.200,-.
De kopersmarkt liet in het eerste kwartaal van 2022 enkele interessante regionale ontwikkelingen zien. Waar er in 2021 vooral sprake was van een redelijk uniforme landelijke krimp, hebben enkele provincies inmiddels de omslag gemaakt naar een bescheiden groei: Friesland (+5%), Gelderland (+3%), Groningen (+2%) en Zeeland (+1%). De niet-kopersmarkt groeide door het hele land sterk. De kleinste toename werd geregistreerd in Limburg met ‘maar’ 60%, de grootste in Groningen met 95%.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De niet-kopersmarkt groeide het sterkst in Groningen: van 2.050 aanvragen in 2021 Q1 naar 3.997 in het afgelopen kwartaal, net geen verdubbeling. Wel ligt het hypotheekbedrag met € 154.400,- nog behoorlijk ver onder het landelijk gemiddelde (€ 196.800,-).
▪ Met name in Friesland (+102%) en Drenthe (+95%) kozen Gepensioneerden er vaker voor een hypotheek over te sluiten of extra hypotheek te nemen. In Zeeland was de toename van deze groep het kleinst, maar bedroeg dit nog steeds zo’n 49%. Met circa € 198.000,- lag het gemiddelde hypotheekbedrag van de Gepensioneerde het hoogst in Noord-Holland.
▪ De Verbouwer leende in Noord-Holland met € 65.800,- (+13%) het meest voor het aanpassen van de woning, gevolgd door Utrecht met € 62.600,- (+14%).
Het thema duurzaamheid lijkt zich inmiddels te vestigen binnen de hypotheekmarkt. In het eerste kwartaal van 2022 was van alle aanvragen bij 38,5% een energielabel bekend. Mogelijk belangrijker is dat bij bijna 10% van de aanvragen, zowel in de kopersmarkt als niet-kopersmarkt, energiebesparende maatregelen worden meegefinancierd om de woning te verduurzamen. Met name de niet-kopersmarkt heeft hier een duidelijke inhaalslag gemaakt om op gelijke voet met de kopersmarkt te komen.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Van alle aanvragen in de niet-kopersmarkt was bij 26,5% een energielabel bekend, een toename van 22,2% ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021.
▪ De niet-kopersmarkt heeft een grote inhaalslag gemaakt wat betreft energiebesparende maatregelen. Het percentage aanvragen waarbij dit werd toegepast steeg van 7,3% naar 9,5% (+31,5%).
▪ Ook bij over- en bijsluitingen valt op dat energiebesparende maatregelen veel vaker worden meegefinancierd wanneer er voor NHG gekozen wordt: 19,2% tegenover 7,5% wanneer geen NHG wordt gekozen.
▪ Onder niet-kopers kiest de Verbouwer logischerwijs het vaakst voor het meefinancieren van energiebesparende maatregelen (12,5% van de aanvragen) en de Gepensioneerde het minst (4,4%). Wel is de toename ten opzichte van 2021 Q1 met 75% verreweg het grootst bij de Gepensioneerde.
De kloof tussen starters en huishoudens die al een koopwoning bezitten lijkt in het eerste kwartaal van 2022 verder te groeien. Over het geheel genomen legden kopers gemiddeld € 43.925 eigen geld in bij het afsluiten van een hypotheek, dat is 14,6% meer dan in het eerste kwartaal van 2021. Belangrijke kanttekening is wel dat de stijging van het benodigde eigen geld vrijwel volledig toe te schrijven is aan de starters en ondernemers. Voor de Opstromer en Opstromer Nieuwbouw is het nagenoeg gelijk gebleven en de Gepensioneerde had aan gemiddeld € 30.800,- al genoeg, 27% minder dan een jaar eerder.
Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ In de niet-kopersmarkt is opnieuw een forse daling te zien van de gemiddelde eigen inleg: van € 7.900,- naar € 7.000, een daling van iets meer dan 10%. Gegeven de enorme omvang van de niet-kopersmarkt in dit bijzondere kwartaal met rentestijgingen, is het ook een lastige vergelijking als er vergeleken wordt met 2021 Q1.
▪ Gepensioneerden die over- of bijsloten, hadden gemiddeld € 4.000,- eigen inbreng, bijna 16% minder dan het jaar ervoor.
▪ De Oversluiter legt gemiddeld € 10.500,- eigen geld in, een daling van 9%.