In het derde kwartaal registreerde HDN 92.744 aanvragen, een afname van 10.174 ten opzichte van dezelfde periode in 2022, toen er 102.918 aanvragen waren. Van deze aanvragen waren er 61.230 voor woningaankopen, wat neerkomt op een bijna onveranderde hoeveelheid in vergelijking met het voorgaande jaar (-0,2%). Tegelijkertijd steeg het gemiddelde hypotheekbedrag van € 332.800 in het derde kwartaal van 2022 naar € 337.793 in het afgelopen kwartaal (+1,5%). De gemiddelde prijs van een aan te kopen woning bedroeg € 451.217,-, ongeveer 2% lager dan een jaar eerder, maar ruim € 10.000 meer dan het vorige kwartaal.

Ook in de niet-kopersmarkt lijkt er stabilisatie op te treden. In het derde kwartaal van 2023 werden in totaal 31.514 over- en bijsluitingen aangevraagd, wat weliswaar een daling van 24,2% ten opzichte van een jaar eerder is, maar vergelijkbaar met de 32.900 aanvragen in het tweede kwartaal van 2023. Het gemiddelde hypotheekbedrag in de niet-kopersmarkt bedroeg € 109.282,-, een daling van 3,8%.

Kopersmarkt
▪ Dit kwartaal registreerde HDN 61.230 hypotheekaanvragen voor woningaankopen, bijna gelijk aan de 61.354 aanvragen in dezelfde periode vorig jaar. Het gemiddelde hypotheekbedrag steeg met ongeveer €5.000,- van € 332.800,- in 2022 Q3 naar € 337.800,- afgelopen kwartaal (+1,5%).
▪ De gemiddelde woningwaarde daalde licht met 1,9% van € 459.900,- in 2022 Q3 naar € 451.200,-. Er was echter een aanzienlijke stijging van de gemiddelde woningwaarde van meer dan € 10.000,- in vergelijking met 2023 Q2 (€ 440.400,-).
▪ Het aantal aanvragen voor een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) steeg met 36,5% ten opzichte van 2022 Q3 naar 27.600 aanvragen. Kopers met NHG leenden gemiddeld € 267.300,- (+9,3%) voor een woning ter waarde van € 308.800,- (+8%).
▪ Het aantal aanvragen met gebruik van een meeneemregeling steeg van 9.600 in 2022 Q3 naar 16.600 in het afgelopen kwartaal (+72,4%). Het gemiddelde hypotheekbedrag voor deze aanvragen bleef vrijwel constant op € 372.500,- (+0,7%).

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ In dit kwartaal werden 31.500 aanvragen voor over- of bijsluitingen geregistreerd, een daling van 24% vergeleken met een jaar eerder. Deze daling lijkt echter af te vlakken ten opzichte van het vorige kwartaal, toen er 32.900 aanvragen waren.
▪ Het gemiddelde hypotheekbedrag in de niet-kopersmarkt was € 109.300,- in 2023 Q3, een daling van 3,8% ten opzichte van vorig jaar, maar ongeveer € 5.000,- meer dan in 2023 Q2.
▪ Driekwart van de aanvragen in de niet-kopersmarkt betrof een onderhandse verhoging of tweede hypotheek.
▪ Het aantal aanvragen met een aflossingsvrij deel is met 43% gedaald van 18.500 naar 10.600, waarschijnlijk vanwege de hoge rentestanden.

Hoewel het aantal aanvragen in de kopersmarkt in het derde kwartaal vergelijkbaar was met 2022 Q3, zijn er regionale verschillen opgetreden. Friesland (+4,9%), Zeeland (+4,5%), en Noord-Holland (+3,1%) vertoonden groei, terwijl Flevoland (-10%) en Limburg (-4,6%) juist krimp ervoeren. Opmerkelijk is dat Flevoland de enige provincie is waar de gemiddelde woningwaarde in de kopersmarkt is gestegen, van € 424.100 in 2022 Q3 naar € 428.700,- in het afgelopen kwartaal (+1,1%), wat suggereert dat een gebrek aan betaalbare woningen een rol speelt bij de krimp. In de niet-kopersmarkt was de krimp gelijkmatiger verdeeld, met iets sterkere terugval in Drenthe, Overijssel, en Gelderland vergeleken met andere provincies.

Kopersmarkt
▪ Traditiegetrouw was de kopersmarkt het grootste in Zuid-Holland met 11.400 aanvragen, 1,8% minder dan vorig jaar. Noord-Holland volgt als tweede met 9.400 aanvragen en is met een stijging van 3% wat dichterbij gekomen. Flevoland noteerde met 1.600 aanvragen de grootste daling (-10%).
▪ De Starter Stabiel groeide het meest in Utrecht. Waar het aantal aanvragen in 2022 Q3 nog 400 was, lag dit in het afgelopen kwartaal op 630 (+58%). De kopersmarkt in zijn geheel bleef in Utrecht ongeveer even groot met 4.165 aanvragen (-0,7%).
▪ Eén op de vijf aanvragen van de Ondernemer Aankoop betreft een woning in Zuid-Holland. Hier daalde het aantal aanvragen met 4,7%, van 1033 vorig jaar naar 984 in 2023 Q3.
▪ Met circa 2.900 aanvragen is de Starter Hoog Segment het grootste profiel in Noord-Holland. Daarnaast is dit ook de enige provincie waar het aantal aanvragen afkomstig van dit profiel niet is teruggelopen ten opzichte van 2022 Q3.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ De niet-kopersmarkt kromp opnieuw in alle provincies in het derde kwartaal van 2023, maar niet zo sterk als in voorgaande kwartalen. De kleinste krimp werd geregistreerd in Zeeland (-18%) en de grootste in Drenthe (-31%).
▪ Net als in het tweede kwartaal van 2023 zijn de meeste Verbouwers te vinden in Zuid-Holland (3.150 aanvragen), gevolgd door Noord-Brabant (2.300 aanvragen).
▪ Voor verbouwingen werd wederom het meeste geleend in Utrecht met gemiddeld € 60.500,-. Niet alleen is dat 14% meer dan in 2022 Q3, maar ook ruim € 3.000,- meer dan in 2023 Q2.

De benodigde eigen inleg voor hypotheekaanvragen varieert sterk per klantprofiel. In de kopersmarkt was de gemiddelde inleg € 41.500,-, een daling van 4,3% vergeleken met 2022 Q3 toen dit gemiddeld € 43.300,- was.

Als we naar specifieke klantprofielen kijken, is het verhaal complexer. De Starter Stabiel en Doorstromer NHG hadden respectievelijk 9% en 8% meer eigen geld nodig, terwijl de Starter Hoog Segment juist 14% minder nodig had. De Starter Jong had gemiddeld € 36.300,- nodig, aanzienlijk minder dan een jaar eerder (-8,6%), maar wel meer dan in de eerste twee kwartalen van dit jaar (€34.100,- & € 35.900,-). Omgekeerd moest de Opstromer met € 43.650,- circa 3% meer inleggen dan een jaar eerder, maar wel minder dan in de eerste helft van dit jaar.

Kopersmarkt
▪ Een koper legde gemiddeld € 41.500,- aan eigen middelen in bij de aanschaf van een eigen woning, 4% minder dan in 2022 Q3 toen dit € 43.300,- was.
▪ De Starter Hoog Segment zag het benodigde eigen geld net als in het tweede kwartaal het hardste dalen. Gemiddeld werd € 50.800,- ingelegd, 14% minder dan een jaar geleden.
▪ De Starter Stabiel nam in 2023 Q3 gemiddeld € 40.400,- aan eigen geld mee tegenover € 37.000,- in dezelfde periode, een stijging van 9%. Daarbij dient tevens opgemerkt te worden dat het bijna € 1.000,- meer is dan in 2023 Q2.
▪ Het percentage kopers dat meer dan € 50.000 aan eigen middelen inlegt bij de aanschaf van een woning is iets gedaald van 31% in 2022 Q3 naar 29% in het afgelopen kwartaal. De groep die tussen de € 5.000 en € 20.000 nodig had, is juist gegroeid van 23% naar 27%.

Niet-kopersmarkt (o.a. oversluitingen & tweede hypotheken)
▪ Consumenten die oversluiten lossen behoorlijk wat af. Gemiddeld werd zo’n € 14.000 aan eigen middelen ingelegd, vergelijkbaar met 2023 Q2 en een stijging van ruim 5% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar (€ 13.300,-).
▪ De Gepensioneerde bracht met € 4.400,- tegenover ongeveer € 5.100 in 2022 Q3 juist aanzienlijk minder eigen geld mee bij het over- of bijsluiten.